“Een goede band met de buren is ten eerste belangrijk omdat je niet aan ze ontkomt”, zegt sociologe Beate Volker. “Buren zitten in je directe leefomgeving en daar wil je je thuis voelen. Daarom is het belangrijk dat er een goede sfeer hangt. Daarnaast hebben mensen van nature de behoefte om ergens bij te horen, dat geldt ook voor een straat of buurt.”
De burenbanden in Nederland zijn niet heel sterk, maar we zijn er wel tevreden over, weet Volker. “Mensen vinden de connectie met de buren goed als ze de namen uit de straat een beetje kennen en af en toe een praatje kunnen maken met de buren. Als ze dan ook nog het gevoel hebben dat ze bij de buren kunnen aankloppen voor dingen zoals het bewateren van de planten, is de burenband voor de meeste mensen wel compleet.”
Toch: de relaties tussen buren zijn in essentie ook een beetje grillig. “Aan de ene kant is een goede band met de buren dus essentieel voor ons thuisgevoel. Aan de andere kant zijn het ook hele zwakke relaties. Buren zijn niet je vrienden, je bent ze helemaal niets verplicht en het contact verwatert vaak ook snel zodra je verhuist.”
Volker heeft van 1999 tot vorig jaar onderzoek gedaan naar hoe netwerken ontstaan. Daarbij heeft ze ook gekeken naar de netwerken in een buurt. “In een buurt zijn helemaal geen regels over hoe je met elkaar hoort om te gaan, dat maakt het interessant.”
Wat haar opvalt is dat de relaties tussen buren de laatste twintig jaar niet echt zijn veranderd. “De veronderstelling was dat het internet belangrijker zou worden dan de directe leefomgeving. Dat blijkt niet zo te zijn. Wel zijn de plekken waar heel vaak wordt verhuisd funest voor een goed burennetwerk. Daar bouwen mensen namelijk niets met elkaar op.”
De verschillen tussen buren in dorpen en steden zijn opvallend genoeg nihil. “In een dorp identificeren mensen zich meer met de buurt, ze zeggen ook sneller dat ze een goede band hebben met de buren. Maar als je dan vraagt naar details over de buren, blijkt dat ze in een dorp vaak net zoveel van de ander weten als mensen uit de stad.
Uitzondering is een aantal dorpen waar het naoberschap nog hoog in het vaandel staat, stelt Tanja Abbas die daar het boek ‘Modern naoberschap; hype of houvast’ over heeft geschreven. “Naoberschap betekent dat je naar je buren omkijkt door ze te helpen, in goede en in slechte tijden”, legt Abbas uit. Het is ontstaan doordat boeren op de arme zandgronden vroeger moesten samenwerken om het werk op het land gedaan te krijgen. In die tijd zijn bepaalde omgangsnormen ontstaan.” Naoberschap bestaat volgens Abbas nu nog in de Achterhoek, Twente en delen van Drenthe.
Volgens Volker zou het niet verkeerd zijn de normen van het naoberschap weer wat nieuw leven in te blazen. Maar de buurtband op een laagdrempelige manier verbeteren is volgens haar ook vrij simpel. “Je moet er gewoon af en toe zijn. Je moet gezien worden, voor je huis of in de tuin. En ook eens meedoen aan een buurtactiviteit.”
Lukt dat niet? “Nodig dan zelf eens de buren uit voor een borrel, laat zien dat je open staat voor contact. Denk daarbij vooral niet te moeilijk, het zit in de kleine dingen. Bijvoorbeeld de buurvrouw even helpen met het sjouwen van de boodschappen.”
Als je minder mobiel bent is het reizen met het OV een behoorlijke opgave. Welke stappen moeten we maken om het OV toegankelijk(er) te maken?
Samen kijken naar de film Groenkijkers en concrete plannen voor een groenere stad.