Het nieuwe Nationaal Holocaust museum

29-05-2023

Deze maand staat de Hollandse Schouwburg in de schijnwerpers. Het is de plek van het Nieuwe Nationaal Holocaust museum, samen met de voormalige kweekschool aan de overzijde van de straat.

Na jaren van verbouwingen aan de Plantage Middenlaan naderen langzaam hun einde. Aan beide kanten van de straat wordt nu nog druk gewerkt aan wat het Nationaal Holocaustmuseum gaat worden, een miljoenenproject dat een jarenlange aanloop kende. AT5 volgt het tot aan de opening van het museum, begin 2024. kijkje binnen de muren van de voormalige Hervormde Kweekschool. 

"Als er één plek moet zijn waar het over de jodenvervolging in het hele land gaat, dan is dat toch wel de hoofdstad", zegt Annemiek Gringold. Ze is namens het Joods Cultureel Kwartier projectleider van het grootschalige project. "En als je dan naar de hoofdstad kijkt, dan is deze straat, deze plek, met de Hollandsche Schouwburg en deze plek van redding, misschien wel het meest beladen."De Hollandsche Schouwburg is de plek waar tijdens de Tweede Wereldoorlog tienduizenden joden gevangen werden gehouden, voordat ze werden gedeporteerd. Na de oorlog werd het een herdenkingsplek en die functie behoudt het gebouw als het vanaf begin 2024 weer opengaat als onderdeel van het nieuwe Nationaal Holocaustmuseum. Het andere deel van dat museum opent dan aan de andere kant van de straat, in het gebouw van de voormalige Hervormde Kweekschool. 

"Hier lopen we door de nieuwe tijdelijke tentoonstellingszaal", zegt Gringold terwijl ze door het gebouw loopt, waar nu nog druk wordt gewerkt. "En ik zie dat onze olijfboom wordt geplant in de binnentuin. In de tuin komt een kunstwerk dat aan het museum wordt aangeboden namens vertegenwoordigers van de joodse gemeenschap. Een kunstwerk om dank te zeggen aan de redders van joods leven tijdens de Shoa."

Toen het in de Hollandsche Schouwburg te druk werd, werden veel joodse kinderen onder de twaalf jaar overgebracht naar de crèche, naast de kweekschool. Een muur scheidde de twee gebouwen van elkaar. De crèche is inmiddels weg, maar de muur staat er nog. "Dit is eigenlijk de reden dat het museum op deze plek staat", vertelt Gringold terwijl ze naar de binnenplaats met de muur kijkt, die de Henriëtte Pimenteltuin gaat heten (naar de directrice van de crèche die het leven van honderden Joodse kinderen redde). "Sommige kinderen hadden de kans om eroverheen getild te worden. Als je het heel scherp stelt, dan is deze plek het verschil tussen dood en leven. De kinderen die aan deze kant uitkwamen zijn naar buiten gesmokkeld, via de route die we net liepen. Ze zijn eigenlijk een tweede keer in het leven gestapt."  

Voordat de huidige renovatie kon beginnen, moest het Joods Cultureel Kwartier 21 miljoen euro binnen zien te krijgen, wat jaren duurde. In januari 2020 schonk de Duitse overheid vier miljoen euro aan het museum en dan was daar nog de kwestie rondom de joodse erfpachtgelden. De gemeente stelde in 2016 tien miljoen euro beschikbaar aan de Joodse gemeenschap als collectief, als tegemoetkoming voor de erfpacht die veel joden na de oorlog moesten betalen.

"Dat toont ook die urgentie aan die we hadden om al te gaan vertellen", vertelt Gringold. "Dat deden we eigenlijk alleen maar op de begane grond. Daar waren veel tijdelijke tentoonstellingen. Begin 2024 wordt het een vaste tentoonstelling die blijft staan en waar je ook scholen kunt ontvangen, met een educatief programma. Die tentoonstelling gaat over de hele geschiedenis van wat er in Nederland gebeurd is."Zo gaan de eerste verhalen over het leven van joden in Nederland en de opkomst van het antisemitisme in Duitsland. In het museum komen onder meer achttien vitrines met daarin persoonlijke objecten van achttien Holocaust-slachtoffers.

Het ontwerp en de tentoonstellingen

De vaste tentoonstelling begint op de tweede verdieping van het gebouw.  De rest van de vaste tentoonstelling is te zien op de eerste verdieping. Daar gaat het uitgebreid over de bezettingsgeschiedenis en de Jodenvervolging in Nederland van begin tot eind. Maar het museum stopt niet bij het einde van de holocaust, zoals de holocaust voor de slachtoffers niet stopte bij het einde van de oorlog. "De laatste zaal gaat erover hoe de Nederlandse samenleving na 1945 hier in Nederland met die Shoa is omgegaan. En daarmee vertelt het museum, inclusief het opkomend antisemitisme wat we nu ook weer zien, een heel compleet verhaal. En dat is er in Nederland eigenlijk nog nooit geweest."

Het ontwerp voor verbouwing van de Hollandsche Schouwburg is gebaseerd op het oorspronkelijke plan van Jan Leupen, met de nodige aanpassingen aan de nieuwe gebruiks- en veiligheidseisen van het museum, meldt Office Winhov. De Hervormde Kweekschool wordt ingericht als het eigenlijke museum.

Structuur weer zichtbaar
De school wordt zo hersteld dat de structuur van de klaslokalen en gangen weer zichtbaar wordt gemaakt. De historische gevelcontouren van het gebouw worden op abstracte wijze weer zichtbaar. De entree wordt in een naastgelegen nieuwbouw gerealiseerd, uitbreidingen aan de achterzijde bieden plaats aan een grote zaal voor tijdelijke exposities, een auditorium en een aparte herdenkingstuin.

“In de architectuur van het Nationaal Holocaustmuseum is de lokale geschiedenis zichtbaar. Door het ontwerp ten dienste te stellen van die geschiedenis, laten we ruimte voor de verbeelding van de bezoeker”, zegt Uri Gilad van Office Winhov.

“De erfafscheiding met de voormalige crèche, waarover joodse kinderen zijn overgedragen aan het verzet, is nu onzichtbaar. Deze maken we weer toegankelijk, zodat de bezoeker op deze plek kan reflecteren op de persoonlijke verhalen van deze kinderen en hun redders”, aldus Gilad.

Tentoonstellingen
De Hollandsche Schouwburg is en blijft een plek van herdenking en reflectie. In de Kweekschool vertellen vaste en tijdelijke tentoonstellingen de geschiedenis van de Jodenvervolging in Nederland. Daarbij willen de ontwerpers van de vast tentoonstellingen, OPERA en Studio Louter, ‘zover mogelijk weg blijven van de getallen, en zo dicht mogelijk bij de persoonlijke verhalen’.

“Wij willen dat de bezoeker zich realiseert dat de koele statistieken van de Jodenvervolging over individuen gaan. Hermenselijking van de slachtoffers staat centraal”, zegt Barend Verheijen van Studio Louter.

De afbeelding is een beeld van de website van de architect 

Meer nieuws

• Nieuwjaarstoespraak burgemeester Halsema

  
  09-01-2025

  Lees de toespraak van burgemeester Femke Halsema op de nieuwjaarsontvangst van de gemeente Amsterdam in het Concertgebouw.

  Lees verder

• 750 jaar Amsterdam

  
  25-11-2024

  Speciaal voor de viering van het jubileumjaar worden er 750 Amsterdamse verhalen uitgebracht onder één digitaal dak.

  Lees verder

• Verslag meedenkgesprek over zorgzame buurten Binnenstad

  
  22-09-2024

  Stadsdeel Centrum van de gemeente Amsterdam is in gesprek met bewoners, experts en partners over het ontwikkelen van zorgzame buurten in de binnenstad. Hier kunt u het verslag vinden

  Lees verder

• Stilstaan bij jezelf

  
  05-01-2024

  In een wereld die steeds sneller lijkt te gaan is het goed om af en toe stil te staan. Bij jouw leven en de vragen die dit opwekt. Heb je een levensvraag die alle aandacht verdient? Wil je stilstaan bij wat er in jouw leven nu echt toe doet? Tijdens deze cursus in Huis de Pinto nemen ze er de tijd en ruimte voor.

  Lees verder

• Wordt u blij van een vrolijk (oppas) hondje?

  
  05-01-2024

  Bianca Simons zet zich in voor Stichting OOPOEH (Opa's en Oma's Passen Op Een Huisdier). Zij zijn een landelijke stichting die zeer actief is in Amsterdam. Ze koppelen ouderen (55 jaar of ouder) aan een oppashondje uit de buurt. Zo hebben onze OOPOEH's (de senioren) meer gezelligheid in huis én op straat.

  Lees verder

• Meedenken over een sportplek voor senioren in de buurt

  
  05-01-2024

  Geef uw mening over wat volgens u nodig is voor een mooie en bruikbare buurtplek met focus op vitaal ouder worden

  Lees verder

• Kennismaken met Humanitas: voorbeeld Thuisadministratie

  
  03-11-2023

  Leer Humanitas kennen: een vrijwilligersorganisatie waar je hulp kan vragen van een goede vrijwilliger of waar je zelf nog actief kunt worden. Hun kantoor zit bij ons in het Stadsdorp op de Nieuwe Keizersgracht

  Lees verder

• Als u vanwege uw gezondheid wilt verhuizen kunt een een vergoeding krijgen van de gemeente

  
  08-10-2023

  Iedere Amsterdammer met medische problemen kan onder voorwaarden de vergoeding aanvragen. Hier leest u er alles over. Ga als u meer vagen hebt naar het spreekuur van het Buurtteam in de Witte boei.

  Lees verder

• Het nieuwe Koningrijk van de Leeuwen..... in Artis

  
  06-10-2023

  De leeuwen verkennen hun nieuwe verblijf

  Lees verder

• Weet je iemand die ondersteuning wil bij digitale zaken?

  
  06-12-2022

  Voorstellen van Solveig en Suzan van DIGIMAAT: studenten die je helpen om digitaal vaardiger te worden.

  Lees verder

• Podwalk Plantagebuurt 1940-1945

  
  01-09-2022

  door het Verzetsmuseum: Nergens anders in Amsterdam dan in de Plantagebuurt en de voormalige Jodenhoek zijn er zo veel gedenktekens en monumenten die herinneren aan Joods Amsterdam, de Jodenvervolging en het verzet.

  Lees verder

• Digitale vaardigheden verbeteren

  
  29-08-2022

  Wij verwijzen voor cursussen naar het aanbod van Soop en de Kenniskring. Eenmalig in dit nieuwsbericht. U vindt het ook onder ons activiteitenoverzicht op de website. In het bovenmenu.

  Lees verder

• Dansend het najaar in met Dance Connects

  
  28-08-2022

  Op 5 september begint het uitgebreide najaarsprogramma van Dance Connects Community.

  Lees verder

• Hoe denken we over een vergrijzende maatschappij?

  
  22-04-2022

  We worden in groten getale ouder. Dat brengt een hoop vraagstukken met zich mee. Het programma Ouder Worden 2040 geeft aan hoe we dit kunnen aanpakken. Maar is dat haalbaar?

  Lees verder

• Vrijheids buurtmaaltijd op de Kadijken op 5 mei

  
  08-04-2022

  Op 5 mei 19.30-20.30 is er weer een vrijheidsmaaltijd in Museum 't Kromhout

  Angelie Weber

  Lees verder

• Workshop wildplukken

  
  28-03-2022

  Op 15 april van 14.00 tot 16.00 uur is er vanuit de Witte Boei een workshop wildplukken met Wies Teepe.

  Angelie Weber

  Lees verder

• 30 maart einde concerten Oosterkerk: afscheidsconcerten

  
  27-03-2022

  Het einde van de concertserie met laagdrempelige concerten is helaas in zicht

  Lees verder

• Kom langs op de Burendag!

  
  21-09-2021

  Maak kennis met organisaties en activiteiten uit 1018. Kom ons helpen om Stadsdorp te presenteren of kom gewoon kijken!

  Lees verder

• Week tegen eenzaamheid

  
  21-09-2021

  Wij doen mee aan de Week tegen de eenzaamheid. Actie: Nodig iemand uit voor onze maandelijkse bijeenkomst op 2 oktober.

  Lees verder

• Wandelen met Allemaal Amsterdammers

  
  16-09-2021

  Nieuwsgierig naar de verhalen van Andere Amsterdammers? Wandel mee!

  Lees verder

• Kook Voor Je Buur 10-daagse

  
  14-09-2021

  Doe mee! Meld je aan: Thuisgekookt koppelt buurtgenoten aan elkaar voor hulp bij de warme maaltijd en gezellig sociaal contact.

  Lees verder

• Ga kijken naar het Buurlicht!

  
  14-09-2021

  Buurtwandelingen in West: buurt, kunst, licht in verbinding

  Lees verder

• Buurtteam in 1018 actief!

  
  30-08-2021

  Per 1 april zijn ze actief geworden, de buurteams, ook in 1018: voor antwoorden op (bijna) al uw vragen!!

  Lees verder

• Kennismaking Huis van de Tijd

  
  30-08-2021

  Het Huis van de Tijd is in onze buurt en voor iedereen die zelf of in zijn naaste omgeving te maken krijgt met geheugenproblemen en dementie.

  Lees verder

• Meehelpen in de Geheime tuin

  
  30-08-2021

  Kom kennismaken met de tuin achter het Sarphatihuis: een groene oase!

  Lees verder

• APK van de eigen woning

  
  30-08-2021

  Expertise om uw eigen woning beter toegankelijk te maken.

  Lees verder

• Blijf fietsen!

  
  29-08-2021

  Fietsen is een makkelijke en laagdrempelige manieren van bewegen. Het houdt ons gezond, mobiel en zelfredzaam. Maar hoe blijven we zo lang mogelijk (veilig) fietsen?

  Lees verder

• Passende zorg voor ouderen thuis

  
  29-08-2021

  Eerder hebben wij een enquete onder Stadsdorpers gehouden. Nu heeft het goed onderlegde Sociaal Cultureel Planbureau ook onderzoek gedaan naar de knelpunten. Voor wie van achtergronden houdt!

  Lees verder

• Soop start weer op!

  
  26-08-2021

  SOOP begint weer met de maandelijkse lezingencyclus: thema deze maand is de Plantagewandeling van de vrienden van de Plantage

  Lees verder

• Clubhuis Wertheimpark en het Stadsdorp

  
  29-05-2021

  Swift en PST willen een nieuwe clubhuis in het Wertheim park. Stadsdorpleden zijn daar op maandagmiddag actief met de buurt.

  Lees verder

• Blijf online sporten

  
  30-03-2021

  Er zijn diverse opties om op je eigen niveau online te sporten. Ze zijn vaak gratis dus: Profiteer!

  Lees verder

• Muziek en het brein: een musicaal college

  
  04-03-2021

  Erik Scherder en Dick Swaab geven een muzikaal college met daarin speciale aandacht voor de positieve rol van muziek op het brein in stressvolle tijden

  Lees verder

• Informatie over het Corona Virus

  
  08-02-2021

  Hoe kom je te weten wat er waar is van alle beweringen over het Virus? Is er goede en helder geformuleerde uitleg? Wat kunt en moet u doen? We verzamelen alles wat we tegenkomen op dit vlak. Doe mee en geef door als je iets tegenkomt!

  Lees verder

• GGD vaccineert niet aan huis!

  
  08-02-2021

  Het starten van de vaccinaties tegen het coronavirus heeft helaas ook mensen met minder goede bedoelingen in beweging gebracht.

  Lees verder

• Ga vogels kijken en wandelen in je eigen wijk

  
  08-02-2021

  In deze tijd zoeken we allemaal naar ideeën om in beweging te blijven. Velen van ons houden van de natuur. De Vogelwerkgroep is een leuke ingang.

  Lees verder

• Online je eigen stad in

  
  07-02-2021

  Online activiteiten zijn en mooi alternatief om vanuit huis je buurt te verkennen

  Lees verder

• Krijgen we binnenkort ook het HeenenWeer in 1018?

  
  07-02-2021

  Kunnen we binnenkort voor 1 euro met een kort ritje naar vrienden, winkel of bibliotheek in onze buurt?

  Lees verder

• Wandel een Ommetje!

  
  18-12-2020

  Samen of apart een Ommetje doen, voor wie een leuke steun in de rug wil om te wandelen

  Lees verder

• Hulp of afstand bij bijvoorbeeld beeldbellen......

  
  01-11-2020

  de website www.wijzer.amsterdam.nl helpt u op afstand met uw digitale leven

  Lees verder

• Sport op afstand, lekker actief blijven!

  
  30-10-2020

  Thuis sporten, digitaal met video's en live lessen.

  Lees verder

• Ontmoeting voor mensen met geheugenproblemen

  
  27-10-2020

  De ontmoetingsbijeenkomsten voor mensen met geheugenproblemen, mantelzorgers en geïnteresseerden zijn weer gestart.

  Angelie Weber

  Lees verder

• Engelen van de zee

  
  27-10-2020

  In het Scheepvaartmuseum is tot begin april een prachtige tentoonstelling van portretfotograaf Stephan Vanfleteren.

  Angelie Weber

  Lees verder

• Lege plek voor het Scheepvaartmuseum

  
  27-10-2020

  Het is bijna niet te missen: het Scheepvaartmuseum heeft een ander aanzien gekregen

  Lees verder

• Tips in de buurt: Godinnen van de art nouveau

  
  27-10-2020

  Liefhebbers van Art Nouveau zullen zich hebben verheugd bij de aankondiging dat er vanaf 23 oktober een tentoonstelling komt in het Allard Pierson museum. Helaas is de opening uitgesteld

  Lees verder

• Onderzoek naar gezond ouder worden, doet u mee?

  
  27-10-2020

  Oproep om deel te nemen aan het onderzoek ‘senioren doen mee’ van de UvA (Universiteit van Amsterdam)

  Lees verder

• Kort verhaal: een Coronadate op 16 april

  
  30-04-2020

  Keurend kijkt juffrouw Vlug haar woonkamer rond en zet het lege theekopje van die ochtend op het keuken-aanrecht. Opgeruimd staat netjes straks.

  Lees verder

• Een blijvend appel aan bouwen voor senioren

  
  21-04-2020

  Specifieke woningen voor ouderen zijn uit de mode geraakt. Niemand wil ze meer bouwen. Steeds vaker komen senioren daardoor op latere leeftijd in de knel. Te laat om nog de stap te zetten.

  Lees verder

• Hoe zouden de Stoicijnen met Coronastress omgaan?

  
  08-04-2020

  De coronacrisis is verwarrend, energievretend en concentratieslopend. Het is natuurlijk niet de eerste keer in de wereldgeschiedenis dat er zoiets ergs gebeurt.

  Lees verder

• An die Musik!!! Online genoeg te doen.

  
  03-04-2020

  Online is er genoeg muziek, ook voor hen die hen die even geen radio willen horen. Hier vindt u een aantal websites met interessante activiteiten door musici en concertzalen.

  Lees verder

• Leesvoer voor de thuisblijvers!

  
  03-04-2020

  Je kunt de hele dag online blijven lezen, maar alleen over Corona lezen wordt je ook niet vrolijk van. Er kan een heleboel meer!

  Lees verder